ANG PALAKASAN SA ATING LIPUNAN

            ANG PALAKASAN SA ATING LIPUNAN

            Sabi ng mga matatandang tambay sa amin, pag nang-aasar sa mga batang pinapanood na naglalaro ng basketbol sa kalye, “Bakit ba kasi hindi kayo bumili ng tig-i-tig-isang bola para hindi kayo nahihirapan”.  Sabay tawang pang-asar.  Oo nga naman.  Bakit nga ba kailangang mag-agawan sa isang bola, samantalang pwede namang mag tig-i tig-isa.

            Pero kung ang lahat ng players ay may kanya-kanyang bola, e di wala nang basketbol.    

Hindi pwede ‘yon.  Hindi pwedeng mawala ang basketbol sa buhay ng mga Pinoy.  Napakalaking bahagi ng buhay natin ang larong basketbol.  May sapatos na pangbasketbol, may suot na pangbasketbol, may coliseum na pangbasketbol,  may magazine na pangbasketbol, at may manunulat na puro basketbol lang ang sinusulat.  May nabubuhay na ang trabaho ay para pumalakpak sa basketbol, at may nagkakapatayan dahil sa basketbol.  ‘Yung ibang tao, ang tingin kay Michael Jordan ay parang diyos-diyosan na kahanay nina Atlas at Superman, at mas kabisado pa ang lahat ng statistics at detalye sa buhay ng Air Jordan kaysa sa simpleng bagay tungkol sa geography ng Pilipinas.  ‘Yung isang kapatid ko, nung batang maliit pa siya, umiiyak at sumusuntok pa sa dingding pag natatalo ang Shell team nila Benjie Paras at Ronnie Magsanoc.  At sa Pinas, kahit saan, mayroong basketbol court; sa skul, sa plaza, sa barangay, sa gitna ng  kalye, sa basurahan, sa garahe.  Kahit sa loob ng kuwarto at sa dorm, merong plastic na ring.  Doon isinu-shoot ang scratch paper sa homework sa math na hindi tamaan ang sagot, papel na nilalamukos at pilit ithi-three points sa waste can.  Maraming mga batang lalake, uma-attend ng kasalan sa baryo, nagsisimba, naka-jersey ni Dwyane Wade.  Nagmamalaki pa ‘yon ha.  Maangas-look.  Tanginamo.  Hindi ka na nahiya.  Pero ibang kwento na iyon.

Bakit ba ubod ng hilig natin sa basketbol? At bakit hindi tayo lokong-loko sa football, maliban sa Azkals?  May suspetsa nga ako na hindi naman talaga tayo mahilig at interesado sa Azkals e, mas mahilig ang mga Pinoy sa mga tisoy at balbon na players ng Azkals na may pang-celebriting pangalan.  Yung mga players ng Azkals na kung tawagin ay Pinoy, na mahilig daw sa pagkaing Pinoy na ang tawag ay hindi nila ma-pronounce ng tama.  Yung mga mahilig daw sa keri-keri at a-dow-bow.  Ok, sige na nga, Pinoy na kayo.  Kayong mga kolehiyala at matronics na biglang nahilig sa football, kunwari pa kayong mahilig sa football.   Hindi ninyo nga alam kung ano ang World Cup, akala ninyo ito yung tinataas ni Pope pag nagmimisa.

Hindi ako psychologist, at hindi ako propesyonal na may “ist”sa huli.  Simpleng mangangantyaw lang ako.  Pero, ang pakiramdam ko ay lokong-loko tayo sa basketbol dahil personalan talaga ang laro na ‘yan.  Pag nasupalpal ka, nabutata, lalo na yung kabit na kabit, ang pakiramdam mo ay nalalaki ka.  Natapakan ang pagkalalaki mo.  Nabawasan ang pagiging tao mo.  Pag naagawan ka ng bola nang harapan, galit ka, at dalawang araw na ang nakakalipas, pinamamalita pa rin ng nakaagaw sa ‘yo ng bola na tatanga-tanga ka at naagawan ka ng bola nang harap-harapan.  At pag natatalo ang team mo sa championship sa barangay, naiiyak ka at apektado ang relasyon ninyo ng syota mo, pati ang trabaho mo.  Personal lagi ang Pinoy.  Lahat ay may bahid ng personal.  Lahat kailangang personal.

Ang lagi mong iniisip,  kaya ka pinagalitan ng boss mo, e hindi dahil nahuli kang nangupit ng bond paper para sa project ng anak mo, pero dahil pine-personal ka nya.  “Para kalahating ream lang ng bond paper, eh, papagalitan na ako.  Masama ba ‘yon? Pinepersonal talaga ako n’yang ogag na ‘yan e.”

Naniniwala ka na kaya nahuli ng Meralco ang jumper mo ay dahil isinumbong ka ng naiinggit mong kapitbahay.  “Nakatago naman ang jumper natin, a.  Walang ibang magsusumbong sa atin kungdi iyang magaling na kapitbahay natin, e. Pinepersonal ako n’yan e”.

 Nahihirapan tayo na ihiwalay ang sustansya ng issues sa mga personalidad na nakapalibot sa issue, at hindi tayo naniniwala na ang merito ng mga issues ay may papel sa buhay natin, dahil nga ang lahat ay personalan.   Hindi basta tatanggapin ng Pinoy na kaya siya natalo ay dahil sa merito ng issues, kundi dahil may conspiracy laban sa kanya ang mga taong galit sa kanya.  Kaya bumagsak ang anak mo sa isang subject ay dahil galit sa iyo ‘yung teacher ng anak mo, at ginagantihan ka lang, dahil naaasar siya sa iyo dahil sa dinami-dami ng faculty members, siya lang ang hindi mo binigyan ng fruitcake noong Pasko.  Mga ganoon. 

Napapalayo tayo sa basketbol.      

Kaya mahilig tayo sa basketbol ay gusto natin ay personalan ang labanan.  Sa akin lang iyon.  Sa tingin ko, iyon ang nakaka-motivate sa atin na mapahilig sa basketbol.  ‘Yung nakakalalaki ka, yung nakaka-unggoy ka sa kalaban mo.  Kaya nga hindi sikat ang spelling competition sa atin e.  Paano ka manlalalaki sa tinalo mo sa spelling?  Didilaan mo yung tinalo mo, tapos, sasabihan mo ng “Behh, talo kita, hindi mo alam ang spelling ng Mississippi”? May sayad lang ang mang-aasar ng ganyan.       

Pero, totoo, maganda rin ang basketbol, o kahit na anong isports.  Dahil kung seseryosohin natin ang mga laro, marami rin ang maitutulong nito sa development ng ating pagkatao.

Ang sports ay pwedeng maging kasangkapan para makabuo ng mga magagandang values at habits na nakakatulong sa pagpapaganda ng pagkatao.  Mga katangian at aspeto ng karakter na magagamit para magtagumpay sa buhay.  Katulad ng pagsisikap, disiplina, fair play at marami pang iba.  Kasama na ang matutong tumanggap ng pagkatalo, at ang matutong huwag maging maangas pag nakatsambang nanalo.   Dapat ang mga pulitiko natin, ganyan din.  Matutong lumaban ng patas, at huwag mandaya.  Hindi lang lagay at suhol ang pinag-aaralang tanggapin.  Pati ang pagkatalo sa eleksyon, kailangang matutong tanggapin.  Ba’t ba lagi ako lumalayo sa basketbol.

Pero bakit nga ba may basketbol, at bakit nga ba mayroong sports?

Katulad ng maraming bagay sa mundo, ang basketbol ay inimbento lang ng malikhaing isip ng mga homo sapiens.  Bago akalain ng ilang tao na ang mga laro ay natural na bahagi ng kalikasan o ng ating pagiging tao, dapat nating alalahanin na mayroong isang yugto ng kasaysayan ng sangkatauhan na wala pang basketbol, at wala pa ring ibang laro.

Lahat ng rules na iyan ay wala naman noong a hundred years ago.  Ginawa lang daw ni James Naismith ang basketball noong 1890’s, at sinulat niya ang unang rules ng laro na tinawag na basketball.  At magmula noon, pinagkasunduan na lang nating lahat ang mga rules kung paano lalaruin ang basketbol.  At nadiskubre natin na masaya pala ang sampung tao na hinati sa dalawang grupo at takbuhan nang takbuhan paroo’t parito at nag-aagawan sa iisang bola para ipasok sa bilog na bakal sa kanilang kampo na nasa magkabilang dulo ng rectangle na laruan.  At iyang pagbubuslo ng bolang goma na iyan, iyon na ang naging buhay para sa maraming tao.

Ang mga rules ng lahat ng laro, kagaya ng basketbol, siyatong at piko, o maging ang tong-its o pusoy dos, lahat sila ay inimbento ng tao, at nagkasundo ang lahat ng manlalaro at manonood, na dapat sundin ‘yung mga rules na iyon, para malaman kung sino ang panalo at kung sino ang talo.  Para sa isang maiksing bahagi ng panahon ng ating nakakabagot na buhay, ay makalimutan natin ang realidad at paikutin ang mundo natin sa ilalim ng mga rules na ‘yan.  Para magkaroon ng labanan ng kakayahan, competition sa skills ng mga taong iba-iba ang laki, hugis, husay, kakayahan, tiyaga, at determinasyon.  Kasama nag kagulangan o diskarte.  Para magkaroon ng dagdag na katuturan at challenges ang buhay natin.  Challenges na dapat malagpasan.  Kailangan may challenges, para may maideklarang panalo, at may aasaring talo.

Para mayroon tayong papalakpakan, at para mayroon tayong pagkakataon na magsabi ng “O, kaya mo ‘yon?! Ha?!!” 

Katulad ng pagsho-shoot mula sa three-point area.  Hindi naman lahat tayo ay nakakagawa noon, at ang mga nakakapag-shoot ng madalas sa three point area ay angat sa lahat, itinuturing na may skill, at kalaunan, binabayaran ng malaki, para lang mag-shoot ng mag-shoot doon sa malayo.  Mas marami, mas malayo, mas maganda ang bayad. 

Ginawa ang mundo at ang tao nang walang rectangle na laruan na may bilog na bakal sa magkabilang dulo.  Pinagkasunduan na lang ng mga mahihilig sa basketbol na dapat ay may sampung tao na maglalaro sa loob ng rectangle na hanggang tuhod ang maluwang na shorts (na dati naman ay maiksing maiksi at ubod ng sikip na nakabakat ang barangay captain), may isa lang na bola, at ang makapag-shoot ng bola ay bibigyan ng 2 points, at ang sa malayo-layo ay three points, at pagka doon sa bilog na malapit sa ring na bakal ay dapat 1 point lang, at pinagkasunduan din natin na mayroong oras ang paglalaro, at dumami nang dumami ang rules, kaya naging lalong mahirap mag-shoot ng bola nang dahil sa rules, at nakita natin na may mga taong magaling mag-shoot sa kabila ng ubod ng daming rules, at sila ay tinawag na basketbol team, at sila ay tinawag na Smart Gilas ( na sabi ng mga pala nila ay ubod ng galing pero iisa lang naman ang panalo), at naging lalong exciting ang laro, at lalong dumami ang mga nagtitiliang mga baklang nanonood, at kaya ngayon, marami nang buhay ang pinabuti at winasak ng basketbol. 

           

          Kalaunan, nagkasundo na ang buong mundo na ang larong ito ay sulit na panoorin at gawing isang industrya, at isang laro na sulit bayaran ng milyon-milyong dolyar ang mga taong magagaling mag-shoot sa kabila ng maraming rules, at sulit para maging simbolo ng pangarap ng mga bata.   

Kaya ngayon, napaniwala naman tayong lahat na para ikaw ay ituring na magaling maglaro, ay dapat kang bumili ng mga sapatos na sa basketbol lang daw pwedeng gamitin at hindi pwde gamitin sa piko, na lagpas sa pitong libong piso ang presyo.  Lalong lalo na kung hindi ka naman marunong mag-shoot, at boxing lang ang alam mo.

So, pag tinanggal natin ang mga rules, mawawala ang basketbol, mawawala sina Kobe at Lebron, mawawala ang mga advertisers, gagawin na lang tindahan ng damit at sapatos ang Araneta Coliseum, at lilinis ang mga kalye sa Maynila.  Boring.  At maglalaro na lang ng patintero ang mga lalaki, at maglalaro na lang ng piko at Chinese garter ang mga babae at bakla. 

Titigil ba ang buhay pag nawala ang basketbol?  Hindi, pero mababawasan ang mga bagay na pinagkukunan ng inspirasyon ng maraming tao, pati na ang kanilang kabuhayan.  Mawawalan na rin ng pangarap at kasiyahan ang ilang mga bata, kasama na ang mga matatanda.  Mawawala na ang ending at bentahan ng mga ticket ng mga scalpers.  Kung naaga pang nawala ang larong basketbol, hindi rin naging senador sina Jawo at Freddie Webb.

Wala nang challenges na papalakpakan.  Pero hindi naman kailangang tanggalin ang basketbol  para lang malaman na madalas parang wala nang matinong challenges ang mga tao.  Kailangan pa bang i-abolish ang basketbol, samantalang kahit nandyan ang basketbol, naghahanap pa rin tayo ng ibang excitement sa bahay, katulad ng gagamba, kabayo, sabong, sa jai-alai, sa boxing, sa beto-beto, sa pula puti, sa jueteng, sa cara y cruz, at sa iba pang bagay na pinagkakatuwaan at pinagpupustahan.  Hindi mauubos ang listahan.

Tingnan ninyo ang Guiness Book of World Records.  Batong-bato na sila sa buhay nila, at natapos na yata nilang i-record lahat ng world records sa mga tradisyonal na laro o sports, gaya ng basketbol, football, jackstone, Chinese garter, open-the-basket, at iba pa, kaya kung ano-ano na lang ang ginagawang event o laro para lamang makagawa ng world record daw.  Pabilisang tumakbo gamit ang paa at kamay. Paramihan ng mabibiyak na hollow blocks sa isang minuto gamit ang noo.  Mga ganoon.  Ok lang, wala namang napeperhuwisyo, at talagang kanya-kanya lang naman tayo ng sayad. 

Pero pag talagang tinanggal natin ang rules ng basketbol, pag tinanggal na natin ang larong basketbol, huwag mag-alala, dahil magkakaroon at magkakaroon pa rin tayo ng ibang laro, at gagawa at gagawa pa rin tayo ng ibang larong ituturing natin na exciting at titilian pa rin ng mga manonood.  Dahil kailangan nating magkaroon ng katuturan ang mga buhay natin, na papalakpakan, titilian at pagpupustahan, at kailangan natin maghanap ng mga pagsubok na kailangang malagpasan, at para may okasyon para magsabit ng medalya, at para magkaroon ng dahilan para magkainan at mag-inuman.

Kaya maglaro.  Sumali sa palakasan.  Dyan tayo magaling.