TRAYSIKEL

TRAYSIKEL

Kung mayroong isang bagay na sumisimbolo sa ugali at karakter ng Pinoy, para sa akin, hindi ito ang barong tagalog.  Mas maraming Pinoy ang nagsusuot ng puruntong, at ginagamit lang natin ang barong tagalog pag mag-aanak sa kasal.  Si Rizal nga naka-amerikana, e, siguro nalalamigan.  Si Bonifacio naman, nakamahabang camisa, na parang hinubad ang barong, siguro naiinitan.

Hindi ang kalabaw at araro, dahil wala nang gustong maging magsasaka.  Pag sinabi ni Ma’am na “What do you want to be when you grow up?”, sa tingin ba ninyo, may batang magsasabi ng “I want to be a farmer, so I can feed the world to make it a better place”.  Wala nang magsasabi niyan sa Pinas, maliban sa kandidata ng Miss Universe.

Hindi rin si Noynoy ang simbolo ng mga Pinoy.  Maraming Pinoy ang long hair. 

Hindi ang kanin, dahil kulang na ang bigas sa Pinas, at kulang din naman kasi ang NFA rice, nasa cartel lahat.  At dahil sa marami na rin ang hindi na kayang bumili ng bigas, marami na rin ang kumakain ng mais at kamote, at syempre, mas enjoy tayo sa cheeseburger at prents prays.

Hindi ang narra (ubos na ang mga puno), hindi ang maya o agila (ubos na rin sila, tinirador na lahat), hindi ang niyog (kulang na ang puno ng niyog, marami na ang sinira ng peste).

Ang simbolo ng Pilipino ay traysikel.  Para sa akin lang yon.

Bakit ‘ka mo?  Ang traysikel ay wala rito, wala roon.  Neither here, nor there, sabi nga.   

Hindi makaluma, hindi rin makabago.  Sa isang sukatan kung saan ang makaluma ay ang kalesa, at ang makabago ay isang madugong SUV o bullet train, ang traysikel ay nasa bandang kaliwa, mas angat lang ng kaunti sa kalesa.  Hindi makaluma, dahil ang traysikel ay ginagamitan ng makinang de gasolina; pero lalo namang hindi rin makabago, dahil lumang technology pa rin ang gamit. 

Ang bilang ng gulong ng traysikel ay alanganin; hindi dalawa, hindi apat, kundi tatlo (kaya nga tri-sikel, e).  Alanganin.  Kaya mabuway.  Para ding Pinoy, hindi niya alam kung ano siya, kaya hindi sigurado ang tayo (mahabang usapan yan).  Kaya mas mabilis sya sa lakad at sa kalesa, pero hindi sya pwedeng maging kasingtulin ng kotse.

Kahit ano, pwede mong ikabit sa traysikel; antenna, busina (meron pang busina ng Benz), sticker, floormat, bangkito, tray sa ibabaw, tray sa likod, dumadagundong na speakers, lahat ng klase ng palawit at borloloy, at syempre, ang plastic na all-weather tarapal.  Kahit saang parte, nilalagyan ng ilaw.  Iba-iba pa ang kulay, parang ilaw sa Christmas tree.

Kahit ano, pwede mong gawin sa traysikel, pwede mong gawing karinderia, school bus, panghakot ng paninda sa palengke, palay o mineral water.  Pwede ring mobile sari-sari store, mobile tiangge, o mobile bakery.  Ang mga small-time drug couriers, naka-traysikel din.  Basta retail basis lang.  Free delivery pa. Di ba, sarge?

Kahit ilan, pwede mo isakay.  Mula sa sosyal na saleslady na nag-iisa sa traysikel (“special trip” ang tawag dyan) at gusto nang umuwi dahil gutom na gutom na (kumakain na nga ng Chippy), hanggang sa isang section ng Grade 3 sa mababang paaralan ng kung saan.

Ang bawat probinsya at syudad sa Pinas, may kanya-kanyang disenyo ng traysikel.  May mababa na kailangan mong yumuko habang nakasakay; may talikuran, may harapan; mayroon ding pwedeng sumakay sa ibabaw, at mayroon pang kamukha ni Mazinger Z.   Iba ang traysikel sa Puerto Princesa sa Paranaque, iba sa Tacloban, at iba sa Malolos.  Pati sa traysikel, matingkad ang regionalism natin.

Ang traysikel, parang mentalidad ng Pinoy, walang batas-batas.  Sa traysikel, ang batas ay suggestion lang; optional.  Kahit saan nagsasakay, kahit saan nagbababa (Para ding bus).  Kahit saan, humihinto.  Kahit saan, lumiliko. (Para ding bisikleta).

Walang ruta ang traysikel, kahit saan pwede ka magpahatid (parang taxi).  Kahit saan sumusuot, kahit saan lumulusot. 

Sumasabay sa bus sa EDSA, sumusuot sa eskinita, nilulusong ang bukid, pumupunta sa beach.. 

Walang one way-one way sa traysikel.  Puro my way.  Nagkacounter-flow din (parang jeep).  Pag sinita mo sila, naghahanap-buhay lang sila.  Diyos ko po.

Pwede ring lugar na ligawan, pahingahan at tirahan.

Walang fixed na pamasahe, depende ang pamasahe sa mood ng drayber (parang taxi ulit).  Pag ang sakay ay maganda at sexy na babae, pwedeng libre.

Mas marami ang traysikel driver kaysa sa anumang driver ng sasakyan, kaya hindi sila pwedeng banggain ng mga pulitiko.  Hindi mo sila pwede wag pansinin, because they are eveywhere.  Maaaring totoong jeep ang hari ng karsada, pero iyan ay totoo lang kung walang traysikel na nakaharang.  Sino ngayon ang astig?

Maraming mga traysikel, hulugan lang sa financing, katulad ng motorsiklo, DVD, at washing machine na hulugan sa Bumbay.  Pumunta kayo sa ordinaryong financing company, at makikita ninyo, tricycles galore, santambak ang nabatak na tricycle dahil hindi nahulugan.

At para bang indikasyon ng ating kakayahan para magkaisa, ang bawat kanto ay may TODA, kung saan laging may alitan ang mga miyembro dahil sa pagkuha ng sakay at singil sa pamasahe, at syempre, sa nawawalang pondo ng grupo.  Ang pondo ng TODA, laging TODAS.  Ang bawat TODA naman, hindi niya makasundo ang TODA ng ibang kanto at ibang barangay.  Pag hindi makasundo ang officers ng TODA, magtatayo ng sariling TODA.  Anak ka ng toda.  Tipikal na kuwentong Pinoy.  (Kung hindi mo alam  ang ibig sabihin ng TODA, baka matagal ka nang nawala sa Pinas). 

Baka naman sabihin ninyo, napakadilim naman ng tingin ko, at napaka-negative.  Siguro, pero pasensya na kayo, yun ang nakikita ko e.  Baka may iba kayong nakikita, pakituro ninyo sa akin.    

Ang sabi ng iba, ang traysikel ay simbolo ng Filipino ingenuity, versatility at creativity, at dapat ipagmalaki.  Sigurado, may magsasabi rin na ang traysikel ay simbolo ng pakikipagasapalaran ng ordinaryong Pilipino na mabuhay.  Totoo naman lahat yon.

Pero, para sa akin, pangit ang traysikel.  Bago kayo mag-react at kastiguhin ako na ako ay isang elitistang burgis, umamin muna kayo na kung kayo ay may pambili, ang pipiliin ninyo ay isang mumurahing kotse at hindi traysikel.  Sa akin, ang traysikel ay simbolo ng ating pagka-paurong.  Simbolo ito ng kapabayaan ng ilang henerasyon ng mga Pilipino; the one single symbol of our failure as a people.  Sa isang mundo na ang ibang lahi ay pinoproblema kung anong airline ang kanilang sasakyan, ang pinoproblema ng maraming mga Pinoy ay kung papaano huhulugan ang traysikel na inutang.   Napapangitan ako sa traysikel, hindi dahil ito ang sasakyan ng mahirap, o dahil mahirap ang driver na may dala; napapangitan ako sa traysikel, dahil pinapaalala nito sa akin kung gaano na tayo napag-iwanan ng buong mundo. 

Magbisikleta na lang tayo.  Matipid na, maganda pa sa katawan.  Maliban kay Kris Aquino, na baka mamatay pag naalikabukan ang balat,  lahat naman siguro tayo ay papayag na pumasok sa trabaho na nakabisikleta.

Lagyan mo lang ng lock pag pinarada mo. Baka mawala.

1.27.15